تحلیل پیامدهای تغییر در مصرف نهاده‌های کشاورزی مطابق برنامه پنجم توسعه، بر الگوی کشت محصولات زراعی شهرستان آمل

در برنامه پنجم توسعه کشور، سیاست‌های علمی و مدیریتی مناسبی در راستای بهره‌گیری بهینه از نهاده‌‌ها‌ و تولید محصولات زراعی سازگار با شرایط هر منطقه، بیان شده است. در این تحقیق با استفاده از روش برنامه‌ریزی ریاضی مثبت تأثیر تغییر احتمالی مصرف نهاده‌های کشاورزی بر الگوی کشت کشاورزان و پیامدهای اقتصادی ناشی از آن در شهرستان آمل ارزیابی شد. این تغییرات احتمالی در قالب سناریوهایی شامل کاهش یک درصدی در مصرف آب (PMP1)، کاهش هفت درصدی در مصرف کودهای شیمیایی (PMP2)، کاهش یک درصدی در مصرف سموم (PMP3)، افزایش 64/0 درصدی در اشتغال نیروی‌کار (PMP4) و ترکیب سناریو‌های مذکور (PMP5) مطرح شدند. بدین منظور در سال زراعی 93-1392، 124 نفر از زارعین این شهرستان با استفاده از روش نمونه‌گیری تصادفی مورد پرسش‌گری قرار گرفتند. نتایج نشان میدهد در صورت اجرای سناریوی اول، سوم و چهارم‌ به طور جداگانه، تغییری در میزان سطح زیر کشت محصولات این شهرستان ایجاد نمی‌شود؛ لذا از طریق تحلیل حساسیت کمترین کاهشی که مدل نسبت به آن عکس‌العمل نشان می‌دهد محاسبه شد. هم‌چنین نتایج حاکی از آن است در صورت اجرای سناریوی پنجم (PMP5) به ترتیب کاهش 5 و 2/0 درصدی در مجموع سطح زیر کشت و بازده برنامه‌ای این شهرستان در مقایسه با الگوی فعلی منطقه ملاحظه می‌گردد؛ به‌طوری‌که بیش‌ترین کاهش سطح زیر کشت به ترتیب با 40 و 30 درصد مربوط به محصولات جو آبی و سویا دیم می‌باشد. هم‌چنین با توجه به اینکه کلیه سناریوهای مذکور به کاهش بازده برنامه‌ای منجر می‌شوند و این امر کاهش رفاه کشاورزان منطقه را در پی خواهد داشت؛ لذا پیشنهاد می‌شود اقدامات لازم در جهت بهبود وضعیت معیشتی آنان صورت پذیرد.